Oude Leije (Alde Leie)
Oude Leije
Alde Leie is een lyts doarp ( klein dorp ) maar soms groots in het nieuws vanwege De elfstedenroute welke dwars door het dorp loopt. Naast een haven worden hier ook regelmatig streekproducten markten georganiseerd.
Take a look
-
-
-
Geschiedenis
Aan de rand van de vroegere Middelsé was aan de uitmonding van een zeeslenk, dus eigenlijk op natuurlijke wijze, het gehucht ” De Leije” ontstaan. In de loop van de vijftiende eeuw groeide de nederzetting uit tot een voor de omgeving niet geringe haven en handelsplaats. De dorpsnaam De Leije hield verband met de zeearm of zeestroom, “de Leije” genaamd, en de plaatselijke uitwateringssluis de Leije Zijl.
Inpoldering van de Middelsé
Door de steeds verder optrekkende inpoldering van de Middelsé veranderde hier de toestand. De havenactiviteiten en de werkgelegenheid namen af. Bij de aanleg van de Oude Bildtdijk, van 1505 tot 1508, verplaatste de haven en de buitenzijl of sluis zich naar ( Oude ) Bildtzijl. De naam De Leije veranderde in Oude Leije met een binnenhaven en een binnenzijl.
Na de aanleg van de Nieuwe Bildtdijk in 1655 verviel de betekenis van de Leije Zijl met haven. Uit de tijd van de inpoldering stamt ook de nu nog bekende naam “Balkeind”. Dit was een benaming voor een vaste brug of badding aan het einde van een weg. Dit was in de Leije het geval halverwege de huidige Langedijk.De Balkeindster brug en de Balkeindster poldermolen bevonden zich op de grens tussen oud en nieuw land.
Na de inpoldering bevoeren nog wel beurt- en vrachtschepen de omgeving met handelswaar. In de loop der jaren werd ook veel vruchtbare terpaarde uit de omgeving ( zoals van Mariëngaard ) verscheept om de lage landen en de zandgronden hiermee aan te vullen. De terpen hadden immers afgedaan, omdat de beschermende taak werd overgenomen door tussen land en water kleiruggen op te werpen tegen het geregeld dreigende water.
Klooster Mariëngaard
Het inpolderen en het aanleggen van zeeweringen was monnikenwerk. Deze werkzaamheden werden hier verricht door de inzet en de ontwikkelingen van de bewoners van het beroemde Mariëngaarder Klooster, gelegen aan de oude weg tussen Oude- Leije en Hallum. Dit klooster werd in 1163 gesticht door Fredrik van Hallum en heeft veel invloed gehad op de ontwikkeling van de omgeving. Onder dit klooster hoorden veel andere kloosters uit de wijde omgeving. Ook behoorde hiertoe een kapel op De Leije, waarvan de plaats onbekend is gebleven. Tijdens de hervorming werd in 1580 het klooster opgeheven. Restanten hiervan bleven bestaan tot in de negentiende eeuw. Nu rest er nog slechts een gedenksteen ter nagedachtenis aan een rijk verleden.Deze steen is te vinden aan de oprijlaan naar de – op de plaats van het klooster gebouwde – boerderij, thans Mariëngaarderweg 45.
- Afstand tot jouw locatie:
-
Klein Veldlust
Klein Veldlust
Boerderij Klein Veldlust, gebouwd in 1869, is onderdeel van het ontginningsproject van Nicolaas Ypeij. Ook hier heeft Age de eerste steen gelegd.
Noardburgum -
Kennis- en Ynformaasjesintrum Terp Hegebeintum
Kennis- en Ynformaasjesintrum Terp Hegebeintum
Het Kennis- en Ynformaasjesintrum Terp Hegebeintum ligt aan de voet van de hoogste terp van Nederland. Hier kunt u toegangskaarten kopen voor het Archeologisch Steunpunt, de kerk en Harsta State. Daarnaast vindt u hier het Terpcafé en TIP.
Hegebeintum -
Zonnepark Garyp
Zonnepark Garyp
Dit zonnepark is een initiatief van de inwoners van Garyp en in beheer van Enerzjy Koöperaasje Garyp (EKG). Hier zijn 27.000 zonnepanelen geplaatst op...
Garyp -
Dykswâlen
Dykswâlen
Eastermar en omgeving liggen midden in het nationaal landschap “De Noardlike Fryske Wâlden”. Kenmerkend voor dit landschap zijn de kleinschalige perce...
Eastermar -
Naai-, brei- en bewaarschool
Naai-, brei- en bewaarschool
Op de arme heide gaan kinderen niet naar school. Daar komt verandering in als er een school wordt gesticht achter het armenhuis. Later volgt de Naai-, brei- en bewaarschool, waar meisjes leren handwerken en ook de kleuters een onderkomen krijgen.
Noardburgum -
Wânswert (Wanswerd)
Wânswert (Wanswerd)
Een klein maar betoverend dorpje, omringd door groene weilanden en gelegen aan de rustige waterwegen, straalt een serene rust uit die bezoekers onmiddellijk omarmt.
Wânswert -
Kerk van Ryptsjerk
Kerk van Ryptsjerk
Eind 18e eeuw wordt in Ryptsjerk een kerk gebouwd op dezelfde plaats waar al in 1540 een kerk stond. De familie Looxma-Ypeij heeft er een eigen familiebank. Na het overlijden van Baudina schenkt Age de kerk een orgel.
Ryptsjerk -
Voormalige directeurswoning vlasfabriek Mûnein
Voormalige directeurswoning vlasfabriek Mûnein
Een van de vele plekken in Hurdegaryp met een historisch verhaal
Hurdegaryp -
Oostersingel
Oostersingel
Dit karakteristieke zandpad is grotendeels onverhard. De Oostersingel was vroeger een belangrijke verbinding tussen het Zwartkruis en het buurtschap K...
Noardburgum -
Voormalig klooster Tribus Montibus
Voormalig klooster Tribus Montibus
Net over de Groningse grens stichtten de Benedictinessen in 1208 een vrouwenklooster.
Trimunt
