Petruskerk Wânswert
Wânswert
In het stokoude terpenlandschap, dat al enkele eeuwen voor onze jaartelling ontstond, is deze kerk van Wânswert te vinden op een hoge terp. De oorspronkelijk Katholieke kerk is gewijd aan de heilige Petrus.
Neem alvast een kijkje
In het stokoude terpenlandschap, dat al enkele eeuwen voor onze jaartelling ontstond, is deze kerk van Wânswert te vinden op een hoge terp ten oosten van Dokkum. De oorspronkelijk Katholieke kerk werd gebouwd in de 14e eeuw en is gewijd aan de heilige Petrus.
Aan de zuidzijde is de terp aan het einde van de 19de eeuw voor een groot deel afgegraven. Daarvoor in de plaats kwam een kenmerkende keermuur om de kerk tegen verzakking te beschermen. De muur dient tevens als afrastering van het kerkhof voor het vee dat hiernaast in het weiland loopt. Aan de kant van het dorpje, is het kerkhof afgescheiden met een ijzeren hek.
Verder is opvallend aan deze kerk dat de toren en het schip zowat even breed zijn. Al in de 16e eeuw had de kerk van Wânswert een orgel, die in de eeuwen daarna een aantal keren gerestaureerd en uiteindelijk vervangen werd.
Voor het doophek ligt een grote grafzerk van bewoners van de Goslinga State, een echtpaar dat ‘opte selfde dach’ (7 juni 1562) stierf is hier te gedenken. De state werd helaas even na 1700 al afgebroken.
De kerk is sinds 2019 in eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken.
REFUGIO
Bijzonder is dat er in deze kerk mag worden gelogeerd door pelgrims.
Deze kerk ligt op ongeveer 5 km. vanaf het Klooster Claercamppad. Mensen die dit pelgrimspad bewandelen, kunnen hier de nacht doorbrengen voor € 15,- per persoon.
Je kunt van deze refugio gebruikmaken als je:
- in bezit bent van een pelgrimspas van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob
- een routeboekje of stempelkaart van één van de Friese pelgrimsroutes
- donateur bent van de Stichting Alde Fryske Tsjerken
Het is wel noodzakelijk dat je vooraf telefonisch informeert naar de beschikbaarheid!
Meer informatie over de huisregels kun je vinden op de website van Santiago aan het Wad.
Meer weten over de kerk? Klik dan hier
-
Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden
Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden
-
Fusillade aan de Woudweg
Fusillade aan de Woudweg
De fusillade in Dokkum is de grootste fusillade geweest tijdens de Tweede Wereldoorlog in Friesland. Een bloedig dieptepunt in de steeds hardere strijd tussen de Duitse bezetter en het verzet.
Het gaat om een wraakactie: drie dagen eerder overvalt het verzet bij het dorp De Valom een auto van de Sicherheitsdienst (SD) met daarin een belangrijke gevangene, in de hoop deze te bevrijden. Bij het vuurgevecht dat ontstaat komen een Duitse SD-er en zijn Belgische chauffeur om het leven.
Artur Albrecht, SD-chef in Friesland, is furieus en wil volgens een getuige Dokkum 'van de kaart van Nederland laten verdwijnen'. Zijn meerderen van de SD-Dienststelle in Groningen geven hem hier echter geen toestemming voor. In plaats daarvan worden twintig gevangenen uit gevangenissen in Friesland en Groningen gehaald en meegenomen naar een weiland aan de Woudweg in Dokkum.
De burgemeester van de stad is zelfs van huis gehaald om toe te kijken. De mannen moeten op een rij gaan liggen in de sneeuw. In groepjes van vijf worden ze naar voren geroepen. Dan klinken er schoten. De lichamen van de slachtoffers moeten een etmaal blijven liggen in de sneeuw, als afschrikwekkend voorbeeld voor de bevolking. De slachtoffers zijn Friezen en Groningers. Sommigen zijn actief in het verzet, anderen zijn Todeskandidaten.
Aan de Woudweg in Dokkum herinnert een monument aan het drama. Jaarlijks is er bij dit monument een kranslegging waarbij leerlingen van scholen in Dokkum worden betrokken.
Verschillende leden van het vuurpeloton worden na de oorlog berecht voor hun betrokkenheid bij de fusillade en krijgen de doodstraf. Zo ook Artur Albrecht. Hij wordt op 21 maart 1952 gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte. Het is het laatste doodvonnis dat in Nederland wordt voltrokken.
Dokkum op de Dam
Enkele jaren later, op 4 mei 1956, onthult koningin Juliana het Nationaal Monument op de Dam in Amsterdam. Het monument speelt een centrale rol bij de jaarlijkse Nationale Dodenherdenking op 4 mei die ook altijd wordt bijgewoond door het staatshoofd.
In het monument zijn elf urnen opgenomen met daarin ‘in bloed gedrenkte aarde’. Aarde afkomstig van van strijd- en fusilladeplaatsen uit de elf provincies. Later is ook een 12e urn met aarde uit Nederlands-Indië (het huidige Indonesië) toegevoegd.
Voor het vullen van de Friese urn is aarde gehaald uit de omgeving van Kornwerderzand, strijdtoneel in de meidagen van 1940. Ook is aarde gehaald van fusilladeplaatsen, waaronder de Woudweg in Dokkum en Dronrijp waar op 11 april 1945, een paar dagen voor de bevrijding nog dertien mensen zijn gefusilleerd.
