Villa Nova

Geschiedenis
Villa Nova is 1856 gebouwd in opdracht van Johan Hora Adema, ontvanger der registratie.
De monumentale villa in eclectische trant met bijbehorend gietijzeren hekwerk uit hetzelfde jaar is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische bouwstijl. De villa is ook belangrijk voor het aanzien van het dorp door de markante ligging in de hoek van de Pôllesingel met de voorgevel gericht naar de tot eind 2016 belangrijke doorgaande rijksweg.

Van 1887 tot zijn dood op 5 juni 1937 werd Villa Nova bewoond door Hendrik P. Smids. Zijn vrouw Elisabeth W. Idsardi verliet op 11 november 1937 Villa Nova. Daarna kende de villa diverse bewoners.

Achter de villa ligt nog de oorspronkelijke tuin met enkele monumentale bomen, met een heuvel en een vijver. De tuinen zijn in de tweede helft van de 19de eeuw aangelegd naar een ontwerp van Gerrit Vlaskamp*).

Na de Tweede Wereldoorlog hebben er uitbreidingen aan de achterzijde plaatsgevonden. Die vallen niet onder de status beschermd rijksmonument.
In de jaren vijftig van de vorige eeuw werd de villa door twee gezinnen bewoond. De familie Jeelof en de familie Van der Velde. De laatste woonde rechtsachter in de uitbreiding.

In 1974 is de woonfunctie vervallen. Architect Abe Bonnema liet de villa verbouwen en gevestigde er zijn architectenbureau in. De voortuin werd naar een ontwerp van Mien Ruys opnieuw ingericht.

Na het overlijden van Bonnema in 2001 heeft het complex de gebruikers langzamerhand zien vertrekken. Het rijksmonument is in 2016 gerestaureerd naar een ontwerp van Adema Architecten te Dokkum. De oorspronkelijke woonfunctie is toen ook weer in ere hersteld.

Beschrijving villa
De villa bestaat uit twee bouwvolumes. Een witgepleisterd voorhuis van twee bouwlagen met erachter een wit geschilderd achterhuis van één bouwlaag met haaks aangebouwd schuurtje. Het voorhuis wordt gedekt door flauw hellende zadeldaken onder zwarte Hollandse pan; overstek met eenvoudige windveer op geprofileerde consoles; op de nok gietijzeren sierornament. Topgevel aan de voorzijde met hoekpilasters met rechthoekige spaarvelden: in de top de naam Villa Nova in opgelegde vergulde letters binnen een geprofileerd lijstje.

Op de begane grond in het vooruitspringende deel drie dubbele openslaande getoogde zesruits deuren onder een met zink beklede ijzeren luifel op ijzeren spanten; op de verdieping aan weerszijden van de centrale openslaande balkondeuren getoogde zesruitsvensters met natuurstenen onderdorpels onder gepleisterde wenkbrauwbogen. Klein balkon met decoratief smeed- en gietijzeren hek.

In het terug gelegen geveldeel op beide bouwlagen getoogde zesruits openslaande deuren, met op de verdieping een (vernieuwd) balkon met giet- en smeedijzeren hek: onder en boven het balkon dezelfde ijzeren luifels als aan de topgevel. Een dubbele paneeldeur met gietijzeren levensboom in het bovenlicht in de westgevel vormt de entree tot het huis.

Het witgeschilderde achterhuis is gedekt door een dubbel zadeldak met zwarte geglazuurde Hollandse pannen. In de zijgevels rechtgesloten zesruitsvensters met aan de oostzijde bovendien horizontale keldervensters met diefijzers. Haaks aangebouwd een eenvoudig schuurtje.

Het interieur van het voorhuis is vrij gaaf bewaard gebleven en kent onder meer stucplafonds en marmeren schoorsteenmantels in de voorkamers op de begane grond; voorts lambriseringen, paneeldeuren en de binnenluiken van de deuren; in de voorkamers op de verdieping stookplaatsen met geprofileerde en gedecoreerde rondbooglijsten.

Het giet- en smeedijzeren hekwerk aan het begin van de oprijlaan bestaat uit een met speerpunten bekroond spijlenhek tussen hekpijlers die ingevuld zijn met gekruiste ornamenten waarop palmetmotieven. Op de hekpijlers staat in vergulde cijfers het jaartal 1856.