Prachtige historische gebouwen

Een kijkje nemen in hoe de rijken vroeger leefden in Friesland? Jammer genoeg zijn veel staten en stinzen door de jaren heen verloren gegaan, maar gelukkig zijn er nog een aantal die je kunt bezoeken.

Fogelsanghstate in Veenklooster

Het prachtige gebouw, gebouwd in 1646, is nog altijd in particuliere handen. Door middel van erven ging het gebouw steeds naar een andere eigenaar. Tegenwoordig is Kyra Livia baronesse van Harinxma thoe Slooten de eigenaresse. Op de website van Fogelsanghstate valt meer te lezen over de geschiedenis en de openingstijden.

Stania State in Oentsjerk

Stania State is gelegen in een prachtig park. Het hoofdgebouw van de state is jammer genoeg niet open voor bezichtiging. Naast het hoofdgebouw bevindt zich een tuinzaal, terras en brasserie waar het goed vertoeven is. Een wandeling in het – door Lucas Roodbaard ontworpen – park maakt je bezoek aan Stania State helemaal af.

Rinsma State in Driezum

Ooit diende Rinsma State als gemeentehuis voor de gemeente Dantumadiel. Later werd de State bekend als één van de woningen van Dirk Scheringa, bekend van de DSB-bank. Na het faillissement van de DSB-bank kwam Rinsma State in de verkoop en werd het gekocht door een rijke Rus. Rinsma State is niet toegankelijk voor publiek, maar de tuin en het park achter de State zijn dat wel.

De Schierstins in Feanwâlden

Rond 1300 werd de Schierstins in Feanwâlden gebouwd. De Schierstins is één van de weinig overgebleven stinzen die Friesland vroeger rijk was. Ooit was het in handen van het klooster Claercamp bij Rinsumageast, maar (veel) later heeft het ook dienst gedaan als postkantoor. Tegenwoordig is de Schierstins een cultureel centrum. Ook wordt de Schierstins regelmatig gebruikt voor huwelijksvoltrekkingen.

Friesland kent een groot aantal kerken, van wie sommigen nog in gebruik zijn voor diensten, en anderen een nieuwe functie hebben gekregen, bijvoorbeeld als atelier voor kunstenaars of als concertzaal. Een paar aanraders:

Kerk van Hegebeintum

Op de hoogste terp van Friesland is een prachtig kerkje te bezoeken. Waar kerken uit de twaalfde eeuw doorgaans een wat sober interieur hebben, is de kerk in Hegebeintum een aangename uitzondering op de regel. De kerk heeft één van de grootste collecties rouwborden van Nederland. De kerk is te bezoeken vanuit het Bezoekerscentrum Hegebeintum.

Kloosterkapel in Sibrandahûs

Dit kerkje, gebouwd rond 1300, staat in de wijde omtrek bekend als de kerk waar al meer dan twintig jaar zeer succesvolle concerten worden gehouden. Klassieke muziek, country, blues, of pop, je hoort het er allemaal in de Kloosterkapel.

Kruiskerk in Burgum

Deze twaalfde-eeuwse kerk is één van de grotere kerken in de regio en oogt best wel stoer door zijn omvang. De moeite waard om te bezoeken!

Grote- of Sint Martinuskerk in Dokkum

Aan De Markt in Dokkum is de Grote- of Sint Martinuskerk in Dokkum gevestigd. De kerk is één van de publiekstrekkers die de elfstedenstad rijk is. Het orgel, dat een ware eye-catcher is, dateert deels uit 1688. In de kerk worden nog iedere zondag een eredienst gehouden.

Bonifatiuskapel in Dokkum

De Bonifatiuskapel, met de bijbehorende bron waaraan geneeskrachtige werkingen worden toegeschreven, is jonger dan het gebouw in eerste instantie doet vermoeden. Pas in 1934 werden de eerste schetsen voor de bouw van de kapel gemaakt. In de zuidelijke hoek van de Bonifatiuskapel bevindt zich de kleine Pelgrimskapel. Tijdens het hoofdseizoen is de Bonifatiuskapel dagelijks geopend, buiten het seizoen op afspraak.

Kijk voor meer kerken in Friesland op de website van Stichting Alde Fryske Tsjerken.

Een aantal oude woningen zoals de Wâldhúskes en Fiskershúskes zijn tegenwoordig kleinschalige musea, bedoeld om onder de aandacht te brengen hoe men vroeger leefde. Deze historische woningen zijn zeker een bezoekje waard!

De Sûkerei in Damwâld

In dit museum zijn drie Wâldhúskes opnieuw opgebouwd. De Wâldhúskes stonden oorspronkelijk in drie omliggende dorpen. In De Sûkerei wordt het leven van rond 1900 tentoongesteld.

Fiskershúskes in Moddergat

In museum ’t Fiskershúske in het beschermde dorpsgezicht van Moddergat worden de herinneringen aan de verdwenen kustvisserij en de visserscultuur levend gehouden. Het museum ligt pal aan de zeedijk.

It Kokelhûs fan Jan en Sjut in Earnewâld

It Kokelhûs fan Jan en Sjut in Earnewâld opende in 1957 de deuren. Tot die tijd woonden Jan en Sjut van der Berg in dit huisje. De voorkamer is nog precies in de stijl van ruim zestig jaar geleden. In It Kokelhûs bevindt zich ook een ouderwets winkeltje waar men nu onder andere snoep kopen. It Kokelhûs fan Jan en Sjut is een low budget-uitje dat ook zeer geschikt is om te bezoeken met kinderen vanaf vijf jaar oud.

De Spitkeet in Harkema

Dit openluchtmuseum van 4 hectare groot laat zien hoe de arme bewoners van de Friese heide leefden in de periode van 1850-1950. Kijk voor meer informatie op de website van De Spitkeet.

Er zijn verschillende overnachtingsmogelijkheden in oude, historische woningen of gebouwen in de regio. Zo is het in Drogeham mogelijk om in een bedstee van het kleinste huisje van de gemeente Achtkarspelen te overnachten, kun je in Driezum overnachten in het oude tolhuisje en overnacht je in Hiaure in een voormalig koetshuis.

Blog door Johanna Kommerie

Johanna is tekstschrijver, blogger en inwoonster van Noordoost Friesland. Reizen is een van haar grootste hobby’s, maar ze is ook gek op de provincie waar ze woont. Ze heeft een passie voor het water, de bossen, de Fryske Wâlden, de elf steden en de Waddeneilanden, maar ook met name de mensen die deze provincie kleur geven.