Door het oude en nieuwe land
Stap op je fiets en maak je klaar voor een onvergetelijke tocht door de rijke historie en vruchtbare akkers van het Bildt met de route "Door het Oude en Nieuwe Land". Deze fascinerende fietsroute, die start vanaf het Toeristisch Overstappunt (TOP) in Oudebildtzijl, voert je door de betoverende landschappen van zowel het oude als het nieuwe land van het Bildt.
Het Bildt, gelegen in de voormalige Middelzee, is een gebied doordrenkt van geschiedenis. Rond het jaar 1300 werd een nieuwe dijk aangelegd tussen Bitgummole en Britsum (Langestraat-Skrédyk), die de zee buiten hield en een nieuw kweldergebied deed ontstaan. De Oudebildtdijk, voltooid in 1505, omsloot dit nieuwe land, dat bekend staat als ’t Bildt – een naam die verwijst naar het opgeslibde land. Hierachter begon de inpoldering die het landschap drastisch zou veranderen.
Met de aanle…
Stap op je fiets en maak je klaar voor een onvergetelijke tocht door de rijke historie en vruchtbare akkers van het Bildt met de route "Door het Oude en Nieuwe Land". Deze fascinerende fietsroute, die start vanaf het Toeristisch Overstappunt (TOP) in Oudebildtzijl, voert je door de betoverende landschappen van zowel het oude als het nieuwe land van het Bildt.
Het Bildt, gelegen in de voormalige Middelzee, is een gebied doordrenkt van geschiedenis. Rond het jaar 1300 werd een nieuwe dijk aangelegd tussen Bitgummole en Britsum (Langestraat-Skrédyk), die de zee buiten hield en een nieuw kweldergebied deed ontstaan. De Oudebildtdijk, voltooid in 1505, omsloot dit nieuwe land, dat bekend staat als ’t Bildt – een naam die verwijst naar het opgeslibde land. Hierachter begon de inpoldering die het landschap drastisch zou veranderen.
Met de aanleg van de Nieuwebildtdijk rond 1600 en de Poldijken in 1715 en 1754, werd het nieuwe land beschermd tegen de zee. Deze nieuwe zeeklei, gevormd door de eeuwen heen, bleek buitengewoon vruchtbaar. Monniken en boeren ontdekten al snel de waarde van deze grond, en ook vandaag de dag is ’t Bildt een vooraanstaande landbouwregio. Hier groeien typische gewassen zoals aardappelen, graan, uien en bieten. Bekende aardappelrassen zoals Bildtstar en Irene vonden hier hun oorsprong.
De fietsroute "Door het Oude en Nieuwe Land" laat je de bijzondere overgang ervaren tussen het oude terpenland met zijn kronkelende wegen en het jonge, rechte akkerland van de zeeklei. Terwijl je fietst, geniet je van het landschap dat gevormd is door de creatieve wisselwerking tussen mens, kleigrond en natuur.
Ontdek het boerenland met zijn uitgestrekte akkers en schilderachtige landschappen en bewonder de Oudebildtdijk en Nieuwebildtdijk, die symbool staan voor de strijd tegen het water en de creatie van vruchtbaar land.
De route brengt je langs pittoreske dorpen waar je de charme van het platteland kunt opsnuiven. Een van die plaatsen is Bartlehiem. Bartlehiem heeft geen stadsrechten, het is zelfs geen dorp, maar toch is dit gehucht is een wereldberoemde plaats aan de Elfstedenroute. Het ligt op een kruispunt van water in de Dokkumer Ee waar de schaatsers tijdens de tocht niet eenmaal maar wel tweemaal passeren: het houten bruggetje van Bartlehiem is de ideale plek om te gaan kijken dus!
Een van de grotere plaatsen die je passseert is Stiens. Hier kun je prima even shoppen en genieten van een welverdiende lunch of kopje koffie. Of fiets even door naar Sint Annaparochie, ook hier is genoeg keuze om jezelf te trakteren op een culinaire versnapering. Wist je dat de beroemde schilder Rembrandt van Rijn hier zijn Saskia trouwde? Bezoek ook zeker de Van Harenskerk.
Via het prachtige open Bildtse landschap fiets je vervolgens over de OUdebildtdijk weer terug naar het beginpunt, Oudebildtzijl. Wil je meer weten over het gebied waar je doorheen bent gefietst? Loop dat even binnen bij Het Bezoekerscentrum De Aerdenplaats en maak kennis met de cultuurhistorie én de hedendaagse kunst van het Bildt. Er zijn wisselende groepsexposities, een vlindertuin met inheemse flora, een theeschenkerij en nog véél meer! Ook voor toeristische informatie ben je welkom bij Bezoekerscentrum Aerden Plaats.
Dit ga je zien
9078 VR Oudebildtzijl
Oudebildtzijl (Ouwe-Syl)
Welkom in Ouwe-Syl, daar waar het goed toeven is. Kom en ontdek dit bijzondere plekje, geniet van de rust en gemoedelijkheid, maak kennis met de vriendelijke inwoners, en zet de tijd even stil.
De sluis van Ouwe Syl
Waar anders dan hier spreek je af met dorpsgenoten? Op de 'pyp' natuurlijk: de brug over de zijl, de sluis. De sluis is het natuurlijke middelpunt van Oudebildtzijl.
De sluis van Ouwe Syl
(beluister hier het audioverhaal)
Waar anders dan hier spreek je af met dorpsgenoten? Op de 'pyp' natuurlijk: de brug over de zijl, de sluis. De sluis is het natuurlijke middelpunt van Oudebildtzijl. Het dorp dankt zijn ontstaan én naam aan de sluis. In het Bildtse dialect dat hier gesproken wordt: Ouwe Syl.
De sluis – van hout - wordt in 1507 in de pas aangelegde vijftien kilometer lange dijk getimmerd en is onderdeel van een grootschalige inpoldering. 'Skep foor skep' veroveren arbeiders hier land op zee, de vroegere monding van de Middelzee om precies te zijn. De sluis, op de plek waar de Oude Rij in zee stroomt, zorgt voor afwatering van de vruchtbare polder. Schepen kunnen via de schutsluis naar de Waddenzee en terug landinwaarts. Aanleggen kan bij de kolk, een klein haventje achter het café.
Een eeuw later, rond 1600 is alweer land aangeslibd en komt er een nieuwe afwateringssluis twee kilometer noordwaarts: de Nije Syl (de nieuwe zijl, sluis), waar ook een gehucht ontstaat. Het dorp met de oude sluis verandert dan van Bildtsyl naar Ouwe-Syl.
Toch is de sluis van het oude Bildt nog steeds onderdeel van de waterkering. De dijk functioneert namelijk nog als slaperdijk, een reservedijk dus. De eikenhouten deuren die je in de sluis ziet hangen kúnnen het water tegenhouden. Ze zijn in 2006 geplaatst omdat de oorspronkelijke deuren waren verdwenen. Tot die tijd lagen er tientallen balken achter het café, die in geval van nood in de sluis geschoven konden worden.
De Sylsters zullen tegenwoordig niet wakker liggen van hoog water. Een paar eeuwen geleden was dat wel anders. Als er tijdens Kerst 1717 een stormvloed over de kust raast bijvoorbeeld. Het zoute zeewater dreigt de polders in te stromen en de sluis begeeft het bijna. De heldhaftige timmerman Krelis Anne laat de Sylsters als de wiedeweerga een huis afbreken en het puin in de sluis storten. Het dorp is gered, net als het achterland. Iemand die goed bevelen uit kan delen staat hier op 'e Syl nog altijd bekend als iemand die 'ken kommendere als Baas Krelis.'
Ingesproken door:
Als architect leeft Alex van de Beld tussen twee werelden; de wereld van het landschap en de natuur, met daarnaast de wereld van de kunst en de cultuur. Alex werkt al zijn hele leven om die werelden te verbinden. Dat is volgens hem nu meer dan ooit nodig, willen we een nieuwe toekomst ontwerpen.
Alex leerde Joop Mulder in de aanloop naar 2018 kennen. “Joop was iemand die verschillende culturen bij elkaar bracht, zoals een sluis water met elkaar verbindt. Dat is meer en meer nodig om een inspirerende leefomgeving te maken waarin iedereen zijn plek vindt. Daarom zullen we Joop Mulder missen. Maar we gaan met zijn mentaliteit, creativiteit en zijn sense of place aan de slag voor het landschap van de toekomst.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
Oude Leije (Alde Leie)
Alde Leie is een lyts doarp ( klein dorp ) maar soms groots in het nieuws vanwege De elfstedenroute welke dwars door het dorp loopt. Naast een haven worden hier ook regelmatig streekproducten markten georganiseerd.
Hijum
Met slechts 410 inwoners biedt Hijum een hechte en gastvrije gemeenschap. Hier voel je je snel thuis, of je nu een bezoeker of een nieuwe bewoner bent. Hijum biedt het hele jaar door een scala aan activiteiten en evenementen die de rijke cultuur en tradities van het dorp vieren.
Elfstedenbruggetje Bartlehiem
Bartlehiem heeft geen stadsrechten, het is zelfs geen dorp, maar toch is dit gehucht is een wereldberoemde plaats aan de Elfstedenroute.
Johanneskerk Britsum
Op de hoge terp van Britsum staat de markante Johanneskerk. Het schip stamt uit de dertiende eeuw. De kerk heeft prachtige muurschilderingen.
Stiens
Maak kennis met gastvrij Stiens, de ‘leukste verrassing boven Leeuwarden’. Want waar kun je nog gratis parkeren terwijl je het levendige centrum bezoekt?
Het Bildt | streek
Ontdek Het Bildt, ontstaan uit de inpoldering van de Middelzee in 1505. Dit unieke landschap van strakke lijnen door polderdijken biedt een vruchtbare bodem voor gewassen zoals de Bildtstar-aardappel en een rijke cultuur gevormd door de Hollandse Bilkerts.
Vrouwenparochie (Froubuurt)
Vrouwenparochie een veelzijdig dorp voor de cultuurliefhebber. Wat je zeker niet mag missen is de laatste historische molen op Het Bildt, de Vrouwbuurtstermolen, gelegen op een prachtige locatie aan de 11-steden vaarroute en de Kultuurfabriek Kooi-aap.
Sint Annaparochie (Sint Anne)
Sint Annaparochie is het grootste dorp van gemeente Waadhoeke. Naast diverse kleine winkeltjes en horecagelegenheden is de Van Harenskerk, daar waar Rembrandt van Rijn zijn Saskia trouwde, ook zeker het bezoeken waard!
Nij Altoenae
Pittoresk dorpje gelegen vlakbij UNESCO Werelderfgoed de Waddenzee. In een half uurtje wandel je naar de zeedijk bij Zwarte Haan en kijk je uit over het Waddengebied met vele soorten vogels die in de Waddenzee aan het foerageren zijn.
Oudebildtdijk
De historische Oudebildtdijk langs de Friese Waddenkust in Noardwest Fryslân biedt een dijk met een verhaal. Een markante dijk, kenmerkend door zijn typische dijkhuisjes en monumentale boerderijen.
Bezoekerscentrum Aerden Plaats
Bezoek de Aerden Plaats en laat je verrassen! Maak kennis met de cultuurhistorie en de hedendaagse kunst van het Bildt!
9078 VR Oudebildtzijl
- 69
- 44
- 44
- 17
- 16
- 11
- 09
- 12
- 36
- 04
- 87
- 94
- 03
- 09
- 08
- 65
- 63
- 38
-
Langs de oevers van de Waddenzee en het Lauwersmeer
Langs de oevers van de Waddenzee en het Lauwersmeer
(45.4 km)Moddergat -
Etappe 4: Dokkum - Sneek | Elfstedenfietsroute
Etappe 4: Dokkum - Sneek | Elfstedenfietsroute
(53.0 km)Dokkum -
Cultuurhistorischeroute | Nationaal Park De Alde Feanen | Op é Trapers
Cultuurhistorischeroute | Nationaal Park De Alde Feanen | Op é Trapers
(42.0 km)Eernewoude
